Kedilerde Paraziter Hastalıklar:

Tanımı, Belirtileri ve Tedavi Süreci

Kedilerde paraziter hastalıklar genellikle dış veya iç parazitlerin sebep olduğu sağlık sorunları olarak nitelendirilir. Bu parazitler bağırsaklarda, deride, kulaklarda, kan dolaşımında ya da diğer organlarda yaşayabilirler. Kedilerde paraziter hastalıklar, dünya genelinde yaygın olarak görülür ve bazen ciddi sağlık sorunlarına yol açabilirler.

Kedilerde İştahsızlık Nedir?

Kedilerde paraziter hastalıklar, kedilerin vücudunda yaşayan ve onlardan beslenen parazitler tarafından oluşturulan hastalıklardır. Bu parazitler, dış parazitler ve iç parazitler olmak üzere iki ana gruba ayrılırlar.

Dış Parazitler
Dış parazitler, kedilerin deri sistemi üzerinde yaşarlar. Bunlara örnek olarak pireler, keneler ve kulak akarları örnek verilebilir. Bu parazitler, ciltte tahrişe, alerjik reaksiyonlara ve bazı durumlarda hastalıkların diğer canlılara da bulaşmasına sebep olabilir.

İç Parazitler
İç parazitler kedilerin vücutlarının içinde yaşarlar. Bu grupta yer alan parazitler arasında kurtlar (kalp kurtları, kancalı kurtlar, yuvarlak kurtlar) ve protozoalar (giardia ve coccidia) bulunur. Bu parazitler, bağırsaklarda, kalpte, akciğerlerde veya dolaşım sisteminde yaşayarak kediye zarar verebilirler. Kedilerde en sık görülen bazı iç parazit türleri aşağıdakiler gibidir:

• Yuvarlak kurtlar: Kedilerde en yaygın görülen bağırsak parazitidir ve kedilerin %25 ila %75’ini etkiler. Yavru kedilerde görülme olasılıkları daha fazladır. Yetişkin yuvarlak kurtlar; krem renginde, 7 ila 13 cm uzunluğunda parazitlerdir ve kedilerin bağırsaklarında yaşarlar.
• Kancalı kurtlar: Konakçının bağırsak duvarına tutunarak yaşayan ve konakçının kanıyla beslenen, ince ve iplik benzeri parazitlerdir. Küçük boyutlarından dolayı genellikle enfekte kedilerin dışkılarında görünmezler. Kancalı kurtlar uzun ömürlüdür ve bir kedi kadar uzun yaşayabilirler.
• Tenyalar: Bant veya kurdeleye benzeyen uzun ve düz gövdeleri vardır. Küçük kafaları, yumurtalarla kaplanmış bir bölüme bağlıdır. Yetişkin tenyalar, ince bağırsaklarda yaşarlar ve konakçı tarafından tüketilen besinlerden yararlanırlar.
• Giardia: Kırbaç benzeri kuyrukların yardımıyla hareket eden ve kedilerin ince bağırsağında bulunan tek hücreli paraziter organizmalardır. Giardiasis adı verilen Giardia enfeksiyonu kedilerde görülme oranı %25’den daha azdır. Özellikle yavru kedilerde iştahsızlık, kilo kaybı,uzun süreli ishale ve kusmaya neden olur. Dışkı genellikle yumuşaktır, şekilsizdir, soluktur, kötü kokuludur, mukus içerir ve yağlı görünür.

Kedilerde Paraziter Hastalıkların Nedenleri

Kedilerde paraziter hastalıkların pek çok nedeni bulunur. Bu hastalıklar farklı yaşam dönemlerinde, farklı coğrafi bölgelerde ve farklı yaşam koşullarında kedilere bulaşabilirler. Kedilerde parazit enfeksiyonunun kesin nedeni, kedinin enfekte olduğu parazitin türüne bağlıdır. Dış ve iç parazitler her kediye bulaşabilir fakat bağışıklığı zayıf, dışarıda yaşayan, çok yaşlı veya çok genç ve kötü koşullarda yaşayan kediler enfestasyona çok daha fazla yatkındırlar.

Dış parazitler genellikle yılın sıcak dönemlerinde, yumurtaların çevreye saçılması yolu ile kedileri enfekte ederler. Pireler, keneler, akarlar ve bitler, kediler uzun otların arasında yürürken, bir ağaca tırmanırken veya başka bir enfekte kediyle temasa girildiğinde bulaşabilirler.

İç parazitler ise bir kedilere; pire ısırığı (tenya), sivrisinek ısırığı (kalp kurdu), kontamine etlerin tüketilmesi (tenya/yuvarlak kurt) , kontamine suların içilmesi, kontamine dışkı ile temas edilmesi veya dışarıda kaldıktan sonra patilerin yalanması yoluyla bulaşabilirler.

Kedilerde paraziter hastalıklara yol açan ana nedenler şunlardır:

Doğrudan Temas: Kediler, dış parazitlerle doğrudan temas yoluyla enfekte olabilirler. Örneğin bir kedi, aynı ortamı paylaştığı pire veya kene taşıyan bir başka hayvan tarafından enfekte olabilir.

Çevresel Faktörler: Bazı parazitler dış ortamda uzun süre hayatta kalabilir. Özellikle dışkıyla kontamine olmuş toprak veya su, bağırsak parazitlerinin yayılmasında önemli bir rol oynamaktadır.

Anneden Yavruya Geçiş: Bazı parazitler, anne kediden yavrularına geçebilir. Bu geçiş, doğum sırasında veya emzirme döneminde gerçekleşebilir.

Avlanma: Kediler doğal avcılardır ve avladıkları kemirgenler veya kuşlar yoluyla iç parazitlerle enfekte olabilirler.

Kan Emici Böcekler: Bazı parazitler, sivrisinekler gibi kan emici vektörler tarafından taşınabilirler. Örneğin, kalp kurtları sivrisinekler yoluyla bulaşır.

Kontamine Su veya Gıda: Kediler, kontamine olmuş suyu içerek veya kontamine olmuş gıdayı tüketerek enfekte olabilirler.

Kedilerde Paraziter Hastalıkların Belirtileri Nelerdir?

Kedilerde paraziter hastalıklar, kedilerin genel sağlık durumlarını etkileyebilir ve kedide birçok farklı semptomun ortaya çıkmasına neden olabilir. Kedilerde paraziter hastalıkların yaygın belirtileri şu şekildedir:

• Kilo Kaybı: Birçok iç parazit, kedinin bağırsaklarında besinden yararlanımı azaltarak kedinin kilo kaybetmesine neden olabilir.
• Kusma ve İshal: Bağırsak parazitleri genellikle sindirim sistemini etkiler. Bunun sonucunda kusma, ishal veya hem kusma hem ishal gibi sindirim sorunları ortaya çıkabilir.
• Soluk veya Açık Renkli Dışkı: Bazı parazitler bağırsak duvarına yapışarak kan emebilir ve bu, dışkının soluk veya açık renkli olmasına neden olabilir.
• Karında Şişkinlik: Özellikle yavrularda, bağırsak parazitleri nedeniyle karın bölgesinde anormal şişkinlik gözlemlenebilir.
• Tüylerde Zayıflama ve Dökülme: Dış parazitler ciltte kaşıntıya ve tahrişe neden olabilir. Bu da dolaylı yoldan tüy yapısında zayıflamaya ve dökülmeye yol açabilir.
• Enerji Kaybı: Kedilerde enerji eksikliği veya halsizlik, aynı şekilde parazitlerin besinlerden yararlanımı azaltarak kedinin genel sağlık durumunu olumsuz etkilemesi ile ortaya çıkabilir.
• Öksürük: Bazı parazitler kediye solunum yoluyla bulaşabilir ve öksürük gibi solunum semptomlarına neden olabilir.
• Anemi: Bazı parazitler kedinin kanını emerek anemiye (kandaki kırmızı kan hücrelerinin azalması) yol açabilir.

Kedilerde Paraziter Hastalıklar Nasıl Teşhis Edilir?

Kedilerde paraziter hastalıkların pek çok nedeni bulunur. Bu hastalıklar farklı yaşam dönemlerinde, farklı coğrafi bölgelerde ve farklı yaşam koşullarında kedilere bulaşabilirler. Kedilerde parazit enfeksiyonunun kesin nedeni, kedinin enfekte olduğu parazitin türüne bağlıdır. Dış ve iç parazitler her kediye bulaşabilir fakat bağışıklığı zayıf, dışarıda yaşayan, çok yaşlı veya çok genç ve kötü koşullarda yaşayan kediler enfestasyona çok daha fazla yatkındırlar.

Dış parazitler genellikle yılın sıcak dönemlerinde, yumurtaların çevreye saçılması yolu ile kedileri enfekte ederler. Pireler, keneler, akarlar ve bitler, kediler uzun otların arasında yürürken, bir ağaca tırmanırken veya başka bir enfekte kediyle temasa girildiğinde bulaşabilirler.

İç parazitler ise bir kedilere; pire ısırığı (tenya), sivrisinek ısırığı (kalp kurdu), kontamine etlerin tüketilmesi (tenya/yuvarlak kurt) , kontamine suların içilmesi, kontamine dışkı ile temas edilmesi veya dışarıda kaldıktan sonra patilerin yalanması yoluyla bulaşabilirler.

Kedilerde paraziter hastalıklara yol açan ana nedenler şunlardır:

Doğrudan Temas: Kediler, dış parazitlerle doğrudan temas yoluyla enfekte olabilirler. Örneğin bir kedi, aynı ortamı paylaştığı pire veya kene taşıyan bir başka hayvan tarafından enfekte olabilir.

Çevresel Faktörler: Bazı parazitler dış ortamda uzun süre hayatta kalabilir. Özellikle dışkıyla kontamine olmuş toprak veya su, bağırsak parazitlerinin yayılmasında önemli bir rol oynamaktadır.

Anneden Yavruya Geçiş: Bazı parazitler, anne kediden yavrularına geçebilir. Bu geçiş, doğum sırasında veya emzirme döneminde gerçekleşebilir.

Avlanma: Kediler doğal avcılardır ve avladıkları kemirgenler veya kuşlar yoluyla iç parazitlerle enfekte olabilirler.

Kan Emici Böcekler: Bazı parazitler, sivrisinekler gibi kan emici vektörler tarafından taşınabilirler. Örneğin, kalp kurtları sivrisinekler yoluyla bulaşır.

Kontamine Su veya Gıda: Kediler, kontamine olmuş suyu içerek veya kontamine olmuş gıdayı tüketerek enfekte olabilirler.

Kedilerde Paraziter Hastalıkların Belirtileri Nelerdir?

Kedilerde paraziter hastalıklar, kedilerin genel sağlık durumlarını etkileyebilir ve kedide birçok farklı semptomun ortaya çıkmasına neden olabilir. Kedilerde paraziter hastalıkların yaygın belirtileri şu şekildedir:

• Kilo Kaybı: Birçok iç parazit, kedinin bağırsaklarında besinden yararlanımı azaltarak kedinin kilo kaybetmesine neden olabilir.
• Kusma ve İshal: Bağırsak parazitleri genellikle sindirim sistemini etkiler. Bunun sonucunda kusma, ishal veya hem kusma hem ishal gibi sindirim sorunları ortaya çıkabilir.
• Soluk veya Açık Renkli Dışkı: Bazı parazitler bağırsak duvarına yapışarak kan emebilir ve bu, dışkının soluk veya açık renkli olmasına neden olabilir.
• Karında Şişkinlik: Özellikle yavrularda, bağırsak parazitleri nedeniyle karın bölgesinde anormal şişkinlik gözlemlenebilir.
• Tüylerde Zayıflama ve Dökülme: Dış parazitler ciltte kaşıntıya ve tahrişe neden olabilir. Bu da dolaylı yoldan tüy yapısında zayıflamaya ve dökülmeye yol açabilir.
• Enerji Kaybı: Kedilerde enerji eksikliği veya halsizlik, aynı şekilde parazitlerin besinlerden yararlanımı azaltarak kedinin genel sağlık durumunu olumsuz etkilemesi ile ortaya çıkabilir.
• Öksürük: Bazı parazitler kediye solunum yoluyla bulaşabilir ve öksürük gibi solunum semptomlarına neden olabilir.
• Anemi: Bazı parazitler kedinin kanını emerek anemiye (kandaki kırmızı kan hücrelerinin azalması) yol açabilir.

Kedilerde Paraziter Hastalıklar Nasıl Teşhis Edilir?

Kedilerde paraziter hastalıkların teşhisi; klinik belirtilere, laboratuvar testlerine ve bazen de görüntüleme yöntemlerine dayanır. Dışkı örneklerinin mikroskobik incelemesi, bağırsak parazitlerini teşhis etmek için yaygın olarak kullanılırken, kan testleri kalp kurtları gibi diğer parazitlerin tespiti için gerekebilir.

Kedilerde Paraziter Hastalıkların Tedavisi

Kedilerde dış parazit enfeksiyonu, enfestasyonun şiddetine bağlı olarak ağızdan veya topikal yöntemlerle tedavi edilebilir. Kediniz ve onun için uygun pire, kene, akar veya bit tedavisi için veteriner hekiminize danışın. İç parazitler genellikle ağızdan alınan ilaçlarla tedavi edilebilse de kalp kurtlarının tedavisi son derece zordur ve kedilerin hastaneye yatırılması gerekebilir. Aneminin şekillendiği durumlarda ise ilaç tedavisine ek olarak kan nakli önerilebilir.

Kedilerde parazit enfestasyonunun prognozu, parazite ve kedinin genel sağlık durumuna bağlıdır. Pireler, keneler, akarlar, bitler, tenyalar, yuvarlak kurtlar ve kamçılı kurtların hepsi genellikle tedavi edilebilir ve çoğu hasta tedavi sonunda tamamen iyileşir. Kalp kurtlarının tedavisi ise kediler için zor olabilir.

Kedilerde Paraziter Hastalıkların Önlenmesi için Ne Yapılmalıdır?

Yıl boyunca geniş spektrumlu parazit ilaçlarının yanı sıra uygun pire veya kenelere karşı koruyan ürünlerin kullanımı, kediler için etkili bir parazit kontrol programının olmazsa olmazlarıdır.

Ayrıca aşağıdaki adımlar, kedinizin sağlıklı ve parazitsiz kalmasına olabilirler:

• Kedinizi en az yılda bir kez veterineriniz tarafından muayene ettirin.
• Periyodik olarak kalp kurdu testleri yaptırın.
• Evcil hayvanlara pişmiş veya hazırlanmış yiyecekler (çiğ et değil) ve taze, içilebilir temiz su verin.
• Evcil hayvanın sağlık ve yaşam tarzı gibi faktörlere bağlı olarak yaşamın ilk yılında 2 ila 4 kez ve yetişkinler için yılda 1 ila 2 kez dışkı muayenesi yaptırın.
• Yavru köpeklere ve kedilere iki haftalıktan başlayarak 8 haftalık olana kadar her iki haftada bir tekrarlanan antelmintik tedaviyi uygulayın ve ardından koruyucu olarak gerçekleştirilen aylık tedavileri aksatmayın.

Kedilerdeki Paraziter Hastalıklar İnsanlara Bulaşır mı?

Diğer hayvanlar gibi kediler de bazı hastalıkları ve parazitleri insanlara bulaştırabilmektedir. Bunlardan bazıları aşağıdakiler gibidir:

Kriptosporidiyoz: Enfekte bir kişiden veya hayvandan kontamine yiyecek veya su yoluyla bulaşan paraziter bir hastalıktır. Kedilerde Cryptosporidiosis nadirdir ancak herhangi bir hastalık belirtisi göstermeden hastalığı taşıyabilirler.
Kriptosporidiyoz, insanlarda ve birçok hayvan türünde kramp, karın ağrısı ve bulantı ile birlikte bol ve sulu ishale neden olabilir.

Ekinokokkoz: Tenya yumurtaları ile kontamine olmuş yiyecek ve suyun tüketilmesi veya enfekte bir hayvanla temas sonucu bulaşan bir hastalıktır. Kediler, enfekte bir hayvanın dokusunu yiyerek enfekte olurlar. Kediler nadiren semptom gösterirler fakat insanlar tenya enfestasyonunun ciddi belirtileri ile karşı karşıya kalırlar.

Giardia: Hayvanlarda ve insanlarda ishale neden olan bir parazittir. Giardia hayvanlara ve insanlara dışkıyla kontamine olmuş yiyecek veya su yoluyla bulaşır. Hastalığın semptomları arasında ishal, yağlı dışkı ve dehidrasyon yer alır.